عفونت در حقیقت آن است که بافت اندام‌های بدن از طریق عوامل ایجادکننده بیماری مورد هجوم قرار بگیرد.
گوش میانی قسمتی از گوش است که پرده گوش تا بخش بیضی‌شکل داخلی گوش را شامل خواهد شد.
وقتی‌که از عفونت گوش میانی صحبت می‌شود درواقع منظور آسیب به پرده گوش است. عفونت گوش میانی در میان کودکان شیوع زیادی دارد اگرچه که بزرگ‌سالان نیز به آن مبتلا می‌شوند.
عفونت پرده گوش چندان نگران‌کننده نخواهد بود و درگاهی موارد نیز به‌صورت خودبه‌خود از بین می‌رود اما اگر شدید باشد ممکن است به ناشنوایی فرد نیز منجر شود. در صورت شدید بودن این عفونت باید به پزشک مراجعه نمود.
عفونت گوش میانی چیست؟
هنگامی‌که یک ویروس و یا باکتری موجب شود پشت پرده گوش عفونی گردد عفونت گوش میانی اتفاق می‌افتد. طبق آمار به‌دست‌آمده حدود ۸۰ درصد کودکان تا سن ۳ سالگی با این اختلال مواجه می‌شوند. معمولاً از هر چهار کودک یک نفر حداقل یک‌بار با این عفونت مواجه می‌شوند.
ابتلا به این عفونت در فصل زمستان و بهار شیوع بیشتری دارد و در اکثر موارد نیز بدون درمان از بین می‌رود. اگر فرد بیمار دچار تب و یا درد داشته باشد باید به پزشک مراجعه نموده و داروهای موردنیاز را دریافت کند.
انواع عفونت گوش میانی
به‌طورکلی کودکان با دو نوع عفونت گوش میانی مواجه می‌شوند که عبارت‌اند از:
- گوش‌درد حاد
- گوش‌درد همراه با برون‌ریزی
گوش‌درد حاد به‌صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد و با تورم پشت پرده گوش و قرمزی همراه است. داشتن گوش‌درد و تب و لرز از نشانه‌های این نوع عفونت است.
اگر عفونت گوش میانی از نوع گوش‌درد همراه با برون‌ریزی باشد درصورتی‌که عفونت نیز از بین برود مایع و مخاط در گوش میانی باقی خواهد ماند و موجب می‌شود که بیمار در گوش‌های خود احساس پر بودن داشته باشد و این امر روی شنوایی شخص تأثیر خواهد گذاشت.
عفونت گوش میانی در بزرگ‌سالان متفاوت بوده و در ۳ قسمت گوش ایجاد می‌شود که عبارت‌اند از:
- قسمت درونی
- قسمت وسطی
- قسمت بیرونی
علت عفونت گوش میانی
بروز عفونت گوش میانی در کودکان علل مختلفی دارد. برخی از کودکان با عفونت تنفسی مواجه شده‌اند که سپس این عفونت به گوش آن‌ها منتقل‌شده است. هنگامی‌که مجرای متصل‌کننده گوش میانی به حلق یعنی شیپور استاش مسدود و متورم شود این عفونت بروز می‌کند.
معمولاً باکتری‌ها در مایع رشد می‌کنند و این امر سبب درد و عفونت می‌شود. پاسخ به این سوال که چرا عفونت گوش میانی مبتلا شده‌اید بستگی به این سوال دارد که چگونه به عفونت مبتلا شده‌اید.
علت عفونت پرده گوش می‌تواند به دلیل یک سرماخوردگی ساده و برخی دیگر از مشکلات تنفسی باشد. از طریق شیپور استاش عفونت وارد یک و یا هر دو گوش بیمار خواهد شد.
وظیفه لوله شیپور استار این است که فشار هوای داخل گوش را تنظیم کند. این لوله به پشت بینی و حلق متصل هست. وجود عفونت می‌تواند این لوله را تحریک کرد و آن را متورم کند. تورم سبب جمع شدن مایع درون گوش خواهد. اگر این مایع تخلیه نشود قطعاً به پرده گوش آسیب خواهد زد. در برخی موارد مشاهده‌شده که بزرگ شدن غده تیروئید نیز مسیر این لوله را مسدود کرده است.
اگر غده گلو به‌صورت مداوم سبب بروز عفونت شود پزشک می‌تواند آن را بردارد.
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چرا کودکان بیشتر از بزرگ‌سالان با عفونت گوش میانی مواجه می‌شوند که در پاسخ باید گفت چون لوله شیپور استاش کودکان کوچک‌تر و به حالت افقی‌تر است و از طرفی نیز غده گلوی آنان بزرگ‌تر هست.
در کودکانی که به مشکلات ژنتیکی مانند سندروم داون یا شکاف دهان مبتلا هستند بروز این عفونت بیشتر مشاهده می‌شود.
درصورتی‌که لوله شیپور استاش شما کوچک باشد و یا این‌که شیب آن تغییری نکرده باشد احتمال بروز این عفونت در شما بالاتر است. اگر اهل استعمال دخانیات هستید یا در معرض دود قرار دارید ریسک ابتلا به این عفونت در شما بالاتر خواهد بود. از دیگر عواملی که ریسک ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند می‌توان به آلرژی‌های فصلی، سرماخوردگی، عفونت‌های شدید تنفسی و غیره اشاره کرد.
درمان عفونت گوش میانی
هنگامی‌که برای تشخیص این عفونت به پزشک مراجعه می‌کنید پزشک ابتدا معاینه‌های لازم را به‌وسیله یک ابزار کوچک که همانند ذره‌بین است انجام می‌دهد و قسمت خارجی گوش را موردبررسی قرار می‌دهد تا از وجود هرگونه قرمزی، تورم، چرک و مایعات تجمع یافته آگاه شود. گاهی اوقات به‌منظور داشتن یک تشخیص درست انجام تمپانومتری را پیشنهاد خواهد کرد.
به‌منظور انجام تست تمپانومتری یک وسیله مخصوص درون گوش قرار داده می‌شود که از طریق آن فشار داخل گوش تغییر می‌کند و این امر سبب لرزش پرده گوش خواهد شد. درنهایت میزان لرزش‌ها اندازه‌گیری می‌شود و روی یک گراف ثبت می‌گردد. درنهایت نتایج به‌دست‌آمده توسط پزشک تحلیل می‌شود.
پزشکان برای درمان عفونت گوش کودکان راه‌حل‌های مختلفی را پیشنهاد می‌کنند. انتخاب روش درمانی مناسب برای کودکان به عوامل گوناگونی بستگی خواهد داشت که عبارت‌اند از:
- سن کودک
- سلامتی
- سابقه دارویی
- شدت عفونت
- نظر والدین
- امکان مصرف آنتی‌بیوتیک توسط کودک
معمولاً برای کودکان آنتی‌بیوتیک تجویز نخواهد شد اما اگر علائم شدید باشد پزشک آن را تجویز می‌کند. اگر علائم کودک بیشتر از سه روز طول بکشد پزشک به شما توصیه می‌کند که آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.
اگر علت ایجاد عفونت به دلیل ویروس باشد آنتی‌بیوتیک تأثیری در درمان آن نخواهد داشت. معمولاً برای عفونت گوش بزرگ‌سالان نیز آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد شد.
برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت خوراکی و برخی دیگر به‌صورت قطره هستند. به‌منظور کاهش درد و علائم داروهای مسکن مانند ایبوپروفن تجویز می‌شود.
یکی دیگر از تکنیک‌ها برای بهبود این عفونت تمیز کردن لوله شیپور استاش هست. انگار از طریق بینی انجام خواهد شد به‌گونه‌ای که دهان شما باید بسته باشد و از طریق بینی این پاک‌سازی را به‌آرامی انجام دهید. از طریق این روش هوا به سمت لوله شیپور استاش می‌رود و به تخلیه آن کمک می‌کند.
پیشگیری از عفونت گوش میانی
به‌طور صد در صد نمی‌توان از این عفونت پیشگیری کرد اما توجه به برخی راهکارها ریسک ابتلا به آن را در کودکان و بزرگ‌سالان کاهش خواهد داد که عبارت‌اند از:
- به‌طور مرتب دست‌هایتان را بشویید.
- در حالت خوابیده به کودکان خود غذا ندهید، حتماً آن‌ها را بنشانید.
- در سن یک‌سالگی با بطری به کودکتان غذا ندهید.
- از قرار گرفتن در محیط‌های پر دود بپرهیزید.
- واکسن‌های کودکتان را به‌موقع تزریق کنید.
- تا سن یک‌سالگی پستانک را از کودک خود بگیرید.
- تغذیه کودک از شیر مادر ریسک ابتلا به عفونت گوش میانی را کاهش می‌دهد.
- از تماس کودکان خود با کودکان بیمار خودداری کنید.
افراد بزرگ‌سال نیز به‌منظور پیشگیری از ابتلا به عفونت گوش باید به موارد زیر توجه نمایند.
- با دقت گوش‌های خود را با گوش پاک‌کن پاک‌کرده و پس از استحمام بر شنا نیز گوشتان را به‌طور کامل خشک‌کنید.
- از مصرف دخانیات بپرهیزید و در محیط‌های پر دود قرار نگیرید.
- آلرژی خود را کنترل نمایید.
- مرتب دست‌ها را شسته و از ارتباط با افرادی که سرماخوردگی دارند و یا با مشکلات تنفسی مواجه هستند خودداری فرمایید.
- واکسن‌های خود را به‌موقع تزریق کنید.
- به‌منظور پیشگیری از ابتلا به این عفونت گوش‌های خود را همیشه تمیز و خشک نگه‌دارید.
علائم عفونت گوش میانی
درصورتی‌که کودک قادر به حرف زدن نباشد با توجه به علائم زیر می‌توانید به وجود عفونت در گوش او پی ببرید که این علائم عبارت‌اند از:
- خروج مایع زردرنگ یا خونی از گوش
- گوش‌درد
- کج‌خلقی
- تب
- بی‌قراری در شب و هنگام خواب
- سرفه
- آبریزش بینی
- کاهش تعادل
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- کاهش اشتها
- گرفتگی یا جمع شدن خلط و خون
علائم عفونت گوش میانی در بزرگ‌سالان به شرح زیر خواهد بود.
- احساس پر بودن گوش
- تب
- کاهش شنوایی
- گوش‌درد
- کاهش انرژی
- تورم و قرمزی
اگر تا دو الی سه روز علائم کودک شما از بین نرفت و یا از گوش ترشح چرکی خارج گردید و کودک به دلیل درد زیاد بی‌قراری کند حتماً باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.